Cách đây không lâu người lái xe rất chú ý kiểm tra thường xuyên mức*dầu nhớt*có trong động cơ v* định kỳ thay dầu mới cùng với bộ lọc mỗi khi xe chạy khoảng 3000 dặm.
Hiện nay, nhờ v*o những tiến bộ trong sản xuất động cơ m* xe chạy bền hơn, *t phải chăm sóc hơn cũng như nhờ những cải tiến vè dịch vụ s*a xe, l*m cho người lái xe mất dần thói quen thường xuyên kiểm tra mức dầu nhớt v* tự bổ xung hoặc thay dầu máy cho xe ô tô của mình.
*
Câu hỏi đặt ra: Vì sao phải quan tâm đến dầu máy?
*
Dầu máy l* một chất lỏng nhớt điền đầy các khoảng trống trong động cơ, có nhiệm vụ l*m giảm ma sát cho các bộ ph*n chuyển động v* chống ăn mòn cho các chi tiết của động cơ. Dầu máy còn đóng vai trò môi trường tản nhiệt v* lưu giữ các hạt vụn kim loại k*ch thước cỡ micromet sinh ra do b*o mòn các phần chuyển động của động cơ, muội than do cháy nhiên liệu v* các sản phẩm tạo ra do dầu bị phân hủy.
*
*
Dầu máy bao gồm những gì? Th*nh phần ch*nh của nó có khoảng 90% l* dầu nặng – đó l* tổ hợp các hydrocacbon thuộc nhóm parafin từ dầu mỏ(paraffinic hydrocacbon). Phần còn lại l* các phụ gia. Để pha các loại dầu máy, người ta tổ hợp các th*nh phần hydrocacbon nặng có độ d*i mạch cacbon tùy thuộc v*o t*nh chất cần thiết, thường nằm trong khoảng C16 đến C50.

Gốc cơ bản (base stocks) được chia th*nh năm nhóm. Nhóm I-III l* th*nh phần hydrocacbon tách ra trong quá trình chưng phân đoạn dầu mỏ, còn nhóm IV-V l* các dầu gốc được tạo ra bằng con đường tổng hợp các sản phẩm hóa dầu.
*
*
Dù xuất xứ như thế n*o, dầu nhot*máy cũng phải thỏa mãn yêu cầu kỹ thuât được đánh giá theo một tiêu chuẩn chung được quốc tế thừa nh*n.
Cấp độ của dầu máy dựa trên độ nhớt của nó ở nhiệt độ thường, độ nhớt c*ng cao, cấp độ của nó c*ng lớn. Thông thường cấp độ biểu thị bằng một con số nằm trong khoảng 0-50.
*
Việc chọn dầu máy phụ thộc v*o thời tiết. V* dụ, loại dầu ký hiệu 5W-30 dùng cho trường hợp nhiệt độ rất lạnh dưới -20oC, loại 10W-30 dùng cho trường hợp nhiệt độ lạnh tới -20oC, còn loại 20W-30 dùng cho kh* h*u ấm nhiệt độ tới 0oC. Tuy nhiên người ta cũng sản xuất loại dầu nhớt đa cấp độ. Đây l* thuộc loại đặc biệt chỉ dùng trong điều kiện thời tiết cực kỳ khắc nghiệt hay dùng cho các loại xe đua. Trong trường hợp n*y người ta cho thêm v*o dầu các polyme như polymetylacrylat, poly-itylen để cải thiện độ nhớt của dầu gốc khi ở nhiệt độ quá thấp hoặc quá cao.
*
Phụ gia l* một phần rất quan trọng trong dầu máy. Thông dụng nhất hiện nay l* dùng các phụ gia họ metal phenoxid có công thức RC6H4ONA trong đó R l* gốc alkyl. Nhiệm vụ của chúng ta trung hòa các axit tạo ra bởi các gốc sunfua có trong dầu; ngăn cản quá trình ôxy hóa xảy ra trong dầu; tẩy sạch v* l*m lắng đọng các hạt muội than, các sản phẩm phân hủy v* v*n chuyển chúng đến bộ lọc dầu để loại chúng ra khỏi chu trình l*m việc của dầu máy.
*
Một lớp phụ gia khác được dùng l*m chất chống b*o mòn, v* dụ như dialkyldithiophotphat kẽm Zn[S2P(OR)2]2, trong đó R l* gốc alkyl mạch thẳng. Chất phụ gia n*y bám th*nh lớp mỏng v*i micromet trên bề mặt kim loại v* có tác dụng ngăn cản bề mặt bị trầy xước.
Các hợp chất của kẽm cùng với các amin như l* diphenylamin vừa l* chất ức chế ăn mòn kim loại vừa l* chất chống ôxy hóa.
*
Cuối cùng, một câu hỏi nóng bỏng đặt ra: ta nên thay dầu như thế n*o?
*
Quả thực có nhiều thông tin khác biệt nhau về vấn đề n*y, kinh nghiệm lâu nay đã được kiểm chứng của cánh lái xe l* nên thay dầu máy mỗi khi xe chạy hết 3.000 dặm đường.
*
Nhưng cũng có những ý kiến khác. Với những cải tiến áp dụng trong sản xuất động cơ v* sản xuất dầu máy hiện nay thì thay dầu cho 5000 dặm đường l* được, còn nếu thay sau 3.000 dặm l* lãng ph* v* tăng thêm lượng dầu thải. Người ta còn th* nghiệm một lại dầu máy tổng hợp mới có các t*nh năng tốt, th*m ch* sau khi chạy 25.000 dặm (40.000km) đường trong điều kiện thông thường mới cần phải thay dầu.
*
Nhờ tiến bộ khoa học, xe hơi được cải tiến với bloc máy mới ng*y một mạnh hơn, thì nhớt máy cũng phải đuợc cải tiến mỗi ng*y để đáp ứng nhiệm vụ đặt ra cho mình. Máy c*ng mạnh c*ng phát nhiều hơi nóng, buộc nhớt phải l*m việc vất vả hơn để hóa giải hơi nóng sinh ra trong lòng máy. Điều đó có nghĩa l* vùng với sự phát triển của xe hơi, nhớt cũng phải được cải biến với những tiến bộ tương ứng.
*
Thông thường, nghĩ tới nhớt, ý tưởng chung của gần như tất cả chúng ta l* nghĩ tới một chất lỏng trơn, có mục đ*ch “l*m trơn” các bộ ph*n kim loại khi chúng tiếp giáp với nhau.
Thế nhưng, ngo*i cái nhiệm vụ dễ quan niệm v* phổ quát ấy, nhớt còn l*m được cái gì khác nữa không? Được, rất nhiều. Công dụng của nhớ, có ta có thể nói tóm lại trong 4 lãnh vực sau đây:
*

Nguồn: http://chitrung.vn/