Nhằm đồng h*nh cùng chương trình “Vì Sức Khỏe Cộng Đồng” của Trung Tâm Tư Vấn V* Hỗ Trợ Sức Khỏe Cộng Đồng Sức Khỏe Việt, tổng đ*i 19006690-Tư Vấn Tâm Lý Tình Cảm kết hợp với các chuyên gia, bác sĩ đầu ng*nh sẽ g*i đến các bạn những kiến thức cơ bản liên quan đến các bệnh mãn t*nh thường gặp trên thế giới v* ở Việt Nam trong thời điểm n*y. V* hôm nay, chúng ta sẽ cùng trao đổi với nhau về chủ đề đầu tiên: Bệnh Gút.
Bệnh gút (tiếng anh l* gout, tiếng pháp l* goutte, nghĩa l* giọt nước) hay còn gọi theo cách Hán Việt l* thống phong, l* một loại viêm khớp, thường gặp ở nam giới. Phần lớn các bệnh nhân gout được chẩn đoán l* nam giới tuổi trung niên có cơn gout cấp trên một tiền s* bệnh tiềm ẩn v* phần lớn bệnh nhân ướng rượu thường xuyên.
Nguyên nhân
Nguyên nhân sâu xa của bệnh gút nằm ở những trục trặc về gen. Cho đến nay, giới khoa học đã xác định được 5 gen liên quan đến bệnh gút: HGPRT1, Glc6-photphat tại gan v* 3 gen PRPPs1,2,3 có trong tinh ho*n. Trong bệnh gút, viêm xảy ra do các tinh thể nhỏ của một chất gọi l* Acid uric lắng đọng trong khớp, đó l* tinh thế muối Urat. Có nhiều nguy cơ lắng đọng muối Urat nếu nồng độ Acid uric cao trong cơ thể. Tuy nhiên, hội chứng tăng Acid uric v* bệnh gút l* hai vấn đề cần phần biệt, cho dù có liên hệ chặt chẽ với nhau. Acid uric l* một chất thải hình th*nh bởi sự phá hủy tự nhiên chất purin trong cơ thể (chất purin có trong các tế b*o của cơ thể). Thói quen ăn nh*u, thói quen dinh dưỡng không phù hợp không chỉ l*m tăng h*m lượng purin m* còn l* nguồn chuyển hóa dở dang tạo ra vô số các gốc tự do, chu chuyển lang thang trong cơ thể v* sẵn s*ng gắn v*o bất kỳ gen n*o có nguy cơ biến đổi.
Gout l* một bệnh lý rối loạn chuyển hóa purin l*m tăng Acid uric máu dẫn đến ứ đọng tinh thể muối Urát tại khớp gây viêm khớp. Biểu hiện lâm s*ng đặc trưng thường l* sưng tấy, nóng, đỏ, đau dữ dội tại một hay nhiều khớp. Đa phần bệnh nhân khi điều trị dứt được cơn đau đều tự cho l* đã khỏi bệnh m* không biết rằng bệnh vẫn đang âm thầm tiến triển bên trong. Nếu không được điều trị tiếp tục v* triệt để, các cơn đau sẽ xuất hiện trở lại ng*y c*ng nhiều v* nặng hơn. Ở giai đoạn muộn hơn, có thể xuất hiện những u, cục gọi l* hạt tophi (tiếng Anh l* topus) xung quanh khớp, ảnh hưởng rất lớn đến thẩm mỹ, có nguy cơ gây biến dạng khớp v* có thể dẫn đến t*n phế.
Nguy cơ mắc bệnh
Đ*n ông có nhiều khả năng mắc bệnh gút hơn phụ nữ, do cac gen bị trục trặc thường có ở nam. Tuy nhiên, phụ nữ có nam t*nh mạnh cũng vẫn bị mắc gút như thường. Các yếu tố có nguy cơ khác khác bao gồm béo phì, tiền s* gia đình, bệnh th*n, huyết áp cao, hội chứng chuyển hóa, nghiện rượu v* s* dụng của một số thuốc (Aspirin, thuốc lợi tiểu).
Triệu chứng
Giai đoạn đầu tiên thường l* không có bất kỳ triệu chứng n*o ngoại trừ nồng độ acid uric trong máu cao. Các triệu chứng đầu tiên thường gặp l* ngón cái sưng đỏ v* đau nhức. Thường thì cơn đau sẽ xảy đến sau một tác động v*t lý n*o đó tại chỗ bị đau, hoặc sau một sự kiện về dinh dưỡng (ăn nh*u, tiệc tùng). Đau thường xuất hiện ở các khớp bao gồm các khớp mắt cá chân, b*n chân, đầu gối, cổ tay, khuỷu tay v* khớp nhỏ của b*n tay, có khi ở những khớp nhỏ có ở khắp nơi trên cơ thể. Các tinh thể muối urate gây viêm khớp, dẫn đến sưng đỏ, nóng, đau, v* cứng khớp. Hầu hết các bệnh nhân có các cơn đau tái phát trong vòng v*i năm, tuỳ theo thể trạng v* lối sống, m* thường l* từ 1-3 năm. Nếu không chữa trị, trong giai đoạn sau, các cơn đau khớp cấp sẽ gây tổn thương nhiều khớp, l*m tổn thương khớp, mất v*n động, đau mãn t*nh v* hình th*nh cục tophi (do tinh thể Urat lắng đọng trong mô mềm).
Chẩn đoán
Gút thường được chẩn đoán lâm s*ng bằng cách chọc hút dịch khớp v* tìm tinh thể muối Urat dưới k*nh hiển vi. Cách thông thường để nh*n biết đối với bệnh nhân xuất hiện cơn gút cấp đầu tiên l* cho uống Colchicine. Sau một v*i giờ, thuốc có tác dụng giảm đau, thì có thể đó l* gút. Trong cơn gút cấp, nồng độ Acid uric máu có thể bình thường chứ không nhất thiết phải tăng cao. Do đó, không thể s* dụng xét nghiệm máu để loại trừ chẩn đoán gút cấp. Tuy nhiên, có thể giám sát nồng độ Acid uric máu để theo dõi hiệu quả của phương pháp điều trị thể hiện ở nồng độ Urat trong máu giảm.
Điều trị
Sau khi chẩn đoán gút được xác định, một số loại thuốc sẽ được chỉ định trong điều trị cơn gút cấp. Đối với hầu hết các bệnh nhân, thuốc tốt nhất trong cơn gút cấp l* thuốc kháng viêm không phải Steroid (NSAID). Có thể s* dụng thuốc thay thế NSAIDs l* colchicine (chú ý colchicine có nhiều phản ứng phụ) dùng 2-3 lần / ng*y, dùng c*ng sớm c*ng tốt. Đôi khi, steroid được s* dụng để điều trị bệnh gút. Nếu các cơn gút cấp xảy ra thường xuyên v* nặng hơn, cần can thiệp y tế kịp thời. Một trong những phương pháp điều trị khá phổ biến hiện nay l* kết hợp giữa Y học cổ truyền v* Y học hiện đại. Điều cần lưu ý l* các bệnh nhân mạn t*nh, sau khi bị mắc gút trong một thời gian d*i m* không chữa khỏi, sẽ có thể kéo theo một số bệnh khác như suy th*n, gan, phù nề giữ nước. Việc s* dụng thuốc để chữa các bệnh n*y một cách không có kiểm soát sẽ l*m cho bệnh gút thêm nặng hơn. Để hỗ trợ điều trị bệnh gút, giúp l*m giảm acid uric có thể dùng thêm các thảo dược an to*n, hiệu quả khi s* dụng d*i ng*y như cây Tơm trơng v* các dược liệu giúp l*m giảm đau nhức xương khớp.
Phòng tránh
Nếu bạn đang thừa cân hay béo phì thì việc giảm cân qua ăn uống l*nh mạnh v* thường xuyên hoạt động thể chất l* điều rất quan trọng. Nghiên cứu cho thấy giảm cân có thể l*m giảm nồng độ acid uric v* giảm xuất hiện các cơn gút cấp. Nếu bạn nghiện rượu, bạn nên giảm hoặc ngưng ho*n to*n. Uống nhiều bia hoặc rượu mạnh l*m tăng cơ hội mắc bệnh gút. Cụ thể, việc uống rượu nhiều sẽ l*m sản sinh Acid lactic. Acid lactic sẽ tranh chấp đ*o thải với Acid uric, l*m cho lượng Acid uric không thể thoát ra ngo*i hoặc thoát với khối lượng không đủ. Bạn nên uống *t nhất 2-3 l*t nước mỗi ng*y vì nó giúp ho* tan acid uric trong cơ thể v* loại bỏ theo đường tiết niệu ra ngo*i. Ăn thực phẩm có nhiều purin (như cá cơm, cá mòi, ngỗng,...) cũng có thể gây tăng Acid uric. Những người ăn nhiều hải sản v* thịt (đặc biệt l* thịt nội tạng như gan, th*n, não, tim) cũng có nguy cơ mắc bệnh gút. Ngo*i ra, ở lứa tuổi 30 trở lên, nên tránh những thay đổi đột ngột của cơ thể, như đang nóng m* tắm nước lạnh, sốc cơ thể ... có thể sẽ l* tác nhân để sự chuyển hoá từ Acid uric th*nh muối Urat diễn ra.
Mọi thắc mắc về Sức Khỏe-Tâm Lý-Tình Cảm xin liên hệ tổng đ*i 19006690 để được tư vấn bời đội ngũ chuyên gia gồm nhiều các y, bác sỹ có nhiều năm kinh nghiệm trong nghề.
SỨC KHỎE VIỆT 19006690 - ĐEM L*I H*NH PHÚC CHO MỌI NHÀ.